Chùa Trình
Tam quan chùa Bí Thượng - Chùa Trình, Yên Tử
Tương truyền: Hơn bẩy trăm năm trước, trước khi lên núi Yên Tử, vua Trần Nhân Tông đã ghé lại nghỉ ngơi nơi đây. Sau khi Đức thượng hoàng Trần Nhân Tông về Yên Tử tu hành, sáng lập ra Thiền phái Trúc Lâm- Đạo phật của Việt Nam, các phật tử trong cả nước Đại Việt đổ về đay để an cư, cầu Đạo. Việc xây dựng một ngôi chùa ở cửa ngõ Yên Tử như Chùa Bí Thượng làm trạm dừng chân cho khách giữa độ đường đã trở lên cần thiết. Ngôi chùa Bí Thượng xưa được dựng lên, tham gia vào hệ thống Chùa tháp ở Yên Tử với tư cách Chùa Trình.
Kết quả khai quật khảo cổ năm 2006, chùa Bí Thượng đã thu thập được nhiều hiện vật có niên đại sớm và tìm được các dấu vết lịch sử minh chứng ngôi chùađược xây dựng vào thời Hậu Lê, kiến trúc kiểu chữ Nhất, với quy mô nhỏ. Trải qua nhiều lần trùng tu đến năm 2006, bằng nguồn đầu tư của Nhà nước và nguồn công đức của du khách thập phương chùa Bí Thượng được xây dựng và mở rộng với quy mô to lớn như hiện nay.
Chùa có kiến trúc kiểu nội công, ngoại quốc: Có Tiền Đường, Tam bảo Thờ Phật; Hai bên Tả vu, Hữu vu thờ Thập bát La Hán [1] ; Phía sau là Nhà Tổ thờ Tam Tổ Trúc Lâm [2] và thờ tín ngưỡng truyền thống của người Việt.Nằm trong khuôn viên chùa là trụ sở Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh.
Quý khách lễ Phật tại Chùa Trình như bày tỏ lòng tri ân, trình báo với Phật tổ lòng thành tâm, hiện diện của đoàn mình trước khi vào chốn Thiền môn Yên Tử.
[1]Gồm 18 vị La Hán (Ba Tiêu, Bố Đại, Cử Bát, Hàng Long, Khai Tâm, Kháng Môn, Khánh Hỷ, Khóa Nhĩ, Kỵ Tượng, Phục Hổ, Quá Giang, Thác Tháp, Thám Thủ, Tiêu Sư, Tĩnh Tọa, Tọa Lộc, Trầm Tư, Trường Mi. A la hán chỉ là phiên âm từ tiếng Phạn Arahat. A la hán có 3 nghĩa: Sát tặc, Vô sanh và Ứng cúng. a) Sát tặc là giết sạch hết giặc phiền não trong tâm. b) Vô sanh đồng nghĩa với Niết bàn. Nghĩa là các Ngài đã đạt được một trạng thái tâm lý yên tịnh không còn sanh diệt nữa. Nói rõ, là các Ngài không còn sanh tử luân hồi.c) Ứng cúng là các Ngài thật xứng đáng cho trời người cúng dường.
[2]Đệ nhất tổ Trần Nhân Tông; Đệ Nhị tổ Pháp Loa; Đệ tam tổ Huyền Quang. Là những người có công lớn trong việc tạo dựng và phát triển Thiền Phái Trúc Lâm Yên Tử.